TÜRK?YE CUMHUR?YET? ANAYASASI ?nsan Haklar? Derne?i
Zorunlu emeklilik ya??ndan önce görev süresi dolan üyelerin ba?ka bir görevde çal??malar? ve özlük i?leri kanunla düzenlenir. Adalet hizmetleri ile savc?lar?n idarî görevleri yönünden Adalet Bakanl???nca denetimi, adalet müfetti?leri ile hâkim ve savc? mesle?inden olan iç denetçiler; ara?t?rma, inceleme ve soru?turma i?lemleri ise adalet müfetti?leri eliyle yap?l?r. Amaçlar? d???nda faaliyet gösteren meslek kurulu?lar?n?n sorumlu organlar?n?n görevine, kanunun belirledi?i merciin veya Cumhuriyet savc?s?n?n istemi üzerine mahkeme karar?yla son verilir ve yerlerine yenileri seçtirilir. Kanun, ola?anüstü hallerde, seferberlik ve sava? halinde ayr?ca millî güvenlik, kamu düzeni, genel sa?l?k nedenleri ile yürütmenin durdurulmas? karar? verilmesini s?n?rlayabilir. Yarg? yetkisi, idarî eylem ve i?lemlerin hukuka uygunlu?unun denetimi ile s?n?rl? olup, hiçbir surette yerindelik denetimi ?eklinde kullan?lamaz. Cumhurba?kan? hakk?nda, bir suç i?ledi?i iddias?yla Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsay?s?n?n salt ço?unlu?unun verece?i önergeyle soru?turma aç?lmas? istenebilir. Rapor Ba?kanl??a verildi?i tarihten itibaren on gün içinde da??t?l?r, da??t?m?ndan itibaren on gün içinde görü?ülür ve gerek görüldü?ü takdirde ilgilinin Yüce Divana sevkine karar verilir. Yüce Divana sevk karar? ancak üye tamsay?s?n?n salt ço?unlu?unun gizli oyuyla al?n?r. Türkiye Büyük Millet Meclisi, geri gönderilen kanunu üye tamsay?s?n?n salt ço?unlu?uyla aynen kabul ederse, kanun Cumhurba?kan?nca yay?mlan?r; Meclis, geri gönderilen kanunda yeni bir de?i?iklik yaparsa, Cumhurba?kan? de?i?tirilen kanunu tekrar Meclise geri gönderebilir. Seçimlerin ba?lamas?ndan bitimine kadar, seçimin düzen içinde yönetimi ve dürüstlü?ü ile ilgili bütün i?lemleri yapma ve yapt?rma, seçim süresince ve seçimden sonra seçim konular?yla ilgili bütün yolsuzluklar?, ?ikâyet ve itirazlar? inceleme ve kesin karara ba?lama ve Türkiye Büyük Millet Meclisi üyelerinin seçim tutanaklar?n? ve Cumhurba?kanl??? seçim tutanaklar?n? kabul etme görevi Yüksek Seçim Kurulunundur. Yüksek Seçim Kurulunun kararlar? aleyhine ba?ka bir mercie ba?vurulamaz. Bir siyasi partinin temelli kapat?lmas?na beyan veya faaliyetleriyle sebep olan kurucular? dahil üyeleri, Anayasa Mahkemesinin temelli kapatmaya ili?kin kesin karar?n?n Resmi Gazetede gerekçeli olarak yay?mlanmas?ndan ba?layarak be? y?l süreyle bir ba?ka partinin kurucusu, üyesi, yöneticisi ve deneticisi olamazlar.
– Hâkimler ve savc?lar azlolunamaz, kendileri istemedikçe Anayasada gösterilen ya?tan önce emekliye ayr?lamaz; bir mahkemenin veya kadronun kald?r?lmas? sebebiyle de olsa, ayl?k, ödenek ve di?er özlük haklar?ndan yoksun k?l?namaz. Hiçbir organ, makam, merci veya ki?i, yarg? yetkisinin kullan?lmas?nda mahkemelere ve hâkimlere emir ve talimat veremez; genelge gönderemez; tavsiye ve telkinde bulunamaz. Üniversiteler ve bunlara ba?l? birimler, Devletin gözetimi ve denetimi alt?nda olup, güvenlik hizmetleri Devletçe sa?lan?r. Üniversiteler ile ö?retim üyeleri ve yard?mc?lar? serbestçe her türlü bilimsel ara?t?rma ve yay?nda bulunabilirler. Ancak, bu yetki, Devletin varl??? ve ba??ms?zl??? ve milletin ve ülkenin bütünlü?ü ve bölünmezli?i aleyhinde faaliyette bulunma serbestli?i vermez. S?k?yönetim komutanlar? Genelkurmay Ba?kanl???na ba?l? olarak görev yaparlar. – Tabiî afet, tehlikeli salg?n hastal?klar veya a??r ekonomik bunal?m hallerinde, Cumhurba?kan? ba?kanl???nda toplanan Bakanlar Kurulu, yurdun bir veya birden fazla bölgesinde veya bütününde süresi alt? ay? geçmemek üzere ola?anüstü hal ilân edebilir. Genelkurmay Ba?kan?; Silahl? Kuvvetlerin komutan? olup, sava?ta Ba?komutanl?k görevlerini Cumhurba?kanl??? nam?na yerine getirir. Tüzükler, Cumhurba?kan?nca imzalan?r ve kanunlar gibi yay?mlan?r. Her bakan, Ba?bakana kar?? sorumlu olup ayr?ca kendi yetkisi içindeki i?lerden ve emri alt?ndakilerin eylem ve i?lemlerinden de sorumludur.
TNT, uygun oldu?u durumlarda, reddedilen Paketler ve mallar?n iade masraflar? için bir idari ücreti Gönderene yans?tabilir. ??yeri açma ve çal??ma ruhsat?; ruhsat alarak i?yeri açmak ve çal??mak için engeli bulunmayan i?yerine verilen izparibahis. ?artlar? ta??d??? halde i?yeri ruhsat? talebinin reddedilmesi halinde, iptal davas? aç?lmas? mümkündür. Bahse konu idari i?lemin iptali davas?ndan görevli ve yetkili mahkeme, ret karar?n? veren idarenin ba?l? bulundu?u yerdeki ?dare Mahkemeleridir. Konuya ili?kin detayl? bilgi almak için “??yeri Ruhsat Talebinin Reddi Karar?na ?tiraz ve ?ptal Davas?” ba?l?kl? yaz?m?z? inceleyebilirsiniz. Geçici olarak faaliyetten men edilen veya i?yeri ruhsat? iptal edilen i?yeri hakk?nda tesis edilen bu i?lem hukuka ayk?r?ysa, i?yeri sahibinin haks?z yere zarara u?rat?ld???ndan bahsedilebilir. Bu durumda i?yeri sahibi, i?yerinin hukuka ayk?r? ?ekilde kapat?ld??? süre zarf?ndaki gelir kayb?n?n ve varsa ba?kaca zararlar?n?n tazminini isteyebilir. Keza, i?yeri sahibi, i?yerinin hukuka ayk?r? i?lemlerle kapat?lmas? nedeniyle manevi olarak zarara u?rad?ysa, bu zarar?n tazminini de dava konusu edebilir. Yarg?tay?n kurulu?u, i?leyi?i, Ba?kan, ba?kanve-eri, daire ba?kanlar? ve üyeleri ile Cumhuriyet Ba?savc?s? ve Cumhuriyet Ba?savc?vekilinin nitelikleri ve seçim usulleri, mahkemelerin ba??ms?zl??? ve hakimlik teminat? esaslar?na göre kanunla düzenlenir. Tabiî servetlerin ve kaynaklar?n aranmas? ve i?letilmesiMadde 168.- Tabiî servetler ve kaynaklar Devletin hüküm ve tasarrufu alt?ndad?r. C. Bütçelerde de?i?iklik yap?labilme esaslar?Madde 163.- Genel ve katma bütçelerle verilen ödenek, harcanabilecek miktar?n s?n?r?n? gösterir. Carî y?l bütçesindeki ödenek art???n? öngören de?i?iklik tasar?lar?nda ve carî ve ileriki y?l bütçelerine malî yük getirecek nitelikteki kanun tasar? ve tekliflerinde, belirtilen giderleri kar??layabilecek malî kaynak gösterilmesi zorunludur.
Yüce Divanda seçilmeye engel bir suçtan mahkûm edilen Cumhurba?kan?n?n görevi sona erer. Kararnameler ve yönetmelikler, yay?mdan sonraki bir tarih belirlenmemi?se, Resmî Gazetede yay?mland?klar? gün yürürlü?e girer. Cumhurba?kan?, kanunlar?n uygulanmas?n? sa?lamak üzere ve bunlara ayk?r? olmamak ?art?yla, yönetmelikler ç?karabilir. Yabanc? devletlere Türkiye Cumhuriyetinin temsilcilerini gönderir, Türkiye Cumhuriyetine gönderilecek yabanc? devlet temsilcilerini kabul eder. Cumhurba?kan? yard?mc?lar? ile bakanlar? atar ve görevlerine son verir. Kanunlar?n, Türkiye Büyük Millet Meclisi ?çtüzü?ünün tümünün veya belirli hükümlerinin Anayasaya ?ekil veya esas bak?m?ndan ayk?r? olduklar? gerekçesiyle Anayasa Mahkemesinde iptal davas? açar.
Kanun, millî güvenlik, kamu düzeni, genel ahlâk ve sa?l???n korunmas? sebepleri d???nda, halk?n bu araçlarla haber almas?n?, dü?ünce ve kanaatlere ula?mas?n? ve kamuoyunun serbestçe olu?mas?n? engelleyici kay?tlar koyamaz. Sava?, seferberlik veya ola?anüstü hallerde, milletleraras? hukuktan do?an yükümlülükler ihlâl edilmemek kayd?yla, durumun gerektirdi?i ölçüde temel hak ve hürriyetlerin kullan?lmas? k?smen veya tamamen durdurulabilir veya bunlar için Anayasada öngörülen güvencelere ayk?r? tedbirler al?nabilir. Temel hak ve hürriyetler, özlerine dokunulmaks?z?n yaln?zca Anayasan?n ilgili maddelerinde belirtilen sebeplere ba?l? olarak ve ancak kanunla s?n?rlanabilir. Bu s?n?rlamalar, Anayasan?n sözüne ve ruhuna, demokratik toplum düzeninin ve lâik Cumhuriyetin gereklerine ve ölçülülük ilkesine ayk?r? olamaz. MADDE 20 – (1) Yay?n lisans? verilen bir anonim ?irketin hisse devirleri, devir tarihinden itibaren otuz gün içinde, ortaklar?n ad ve soyadlar? ile hisselerin devri sonucunda olu?an ortakl?k yap?s? ve oy paylar? hakk?ndaki bilgilerle birlikte Üst Kurula bildirilir. (3) K?sa gösterimler, kayna??n? belirtmek suretiyle sadece haber programlar? içinde doksan saniyeyi geçmeyecek ?ekilde kullan?l?r ve iste?e ba?l? medya hizmetlerinde ise sadece ayn? program?n ayn? medya hizmet sa?lay?c? taraf?ndan banttan verilmesi durumunda uygulan?r. (6) Reklam ve tele-al??veri? yay?nlar?, programlar?n aras?na veya program?n bütünlü?ü, de?eri ve hak sahiplerinin haklar? zedelenmeyecek biçimde bir program içine yerle?tirilebilir. Ba??ms?z bölümlerden olu?an programlarda veya devre aralar? içeren spor programlar? ve benzer yap?daki olay ve gösteri programlar?nda, reklam ve tele-al??veri? yay?nlar? bölüm veya devre aralar?na yerle?tirilir. (4) ?kinci f?krada belirtilen süreden ba??ms?z olarak, sesli ve görüntülü bir uyar? ile aç?kça belirtilerek, kesintisiz en az onbe? dakika süreyle tele-al??veri? yay?n? yap?labilir. (2) Bir medya hizmet sa?lay?c? kurulu?un ayn? yay?n hizmetini uydu, kablo ve karasal gibi farkl? ortamlardan de?i?iklik yapmaks?z?n e? zamanl? olarak iletmesi yeniden iletim olarak kabul edilmez. A) Medya hizmet sa?lay?c?, ?irket merkezinin Türkiye’de bulunmas? ve yay?n hizmetlerine ili?kin editoryal kararlar?n Türkiye s?n?rlar? içinde al?n?yor olmas? durumunda Türkiye’de yerle?ik kabul edilir.
- Hakim karar? olmadan yakalama, ancak suçüstü halindeveya gecikmesinde sak?nca bulunan hallerde yap?labilir; bunun ?artlar?n? kanungösterir.
- Mahkûmun s?hatî elveri?siz ?se cezas?n?n bir derece daha hafifi uygulan?r.
- ??te, reklâm hukuku, bu amac? gerçekle?tirmeye yönelik hukuk kurallar?n? ihtiva etmektedir.
- Vaktinde, yani 5 y?lda bir yap?lmayan her seçim esasen erken yap?lm??, vaktinden önce gerçekle?tirilmi? seçim olarak tan?mlan?r.
2.s?n?f gayris?hhi müesseseler, aç?lmas?ndan önce konutlara veya insanlara zarar verip vermeyece?i ara?t?r?lmas? gereken müesseselerdir. S?n?f müesseseler ise, konut ve insanlar?n oldu?u yerde aç?labilen ancak düzenli olarak denetlenmesi gereken yerlerdir. Geçici Madde 6.- Anayasaya göre kurulan Türkiye Büyük Millet Meclisinin toplant? ve çal??malar? için kendi içtüzükleri yap?l?ncaya kadar, Millet Meclisinin 12 Eylül 1980 tarihinden önce yürürlükte olan ?çtüzü?ünün, Anayasaya ayk?r? olmayan hükümleri uygulan?r. B. GensoruMadde 99.- Gensoru önergesi, bir siyasî parti grubu ad?na veya en az yirmi milletvekilinin imzas?yla verilir. Milletin temsiliMadde 80.- Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, seçildikleri bölgeyi veya kendilerini seçenleri de?il, bütün Milleti temsil ederler . Dü?ünce ve kanaat hürriyetiMadde 25.- Herkes, dü?ünce ve kanaat hürriyetine sahiptir.Her ne sebep ve amaçla olursa olsun kimse, dü?ünce ve kanaatlerini aç?klamaya zorlanamaz; dü?ünce ve kanaatleri sebebiyle k?nanamaz ve suçlanamaz. [16][16] MADDE 38 – Harp okullar?na al?nan her ö?renciye disiplin notu verilir. Hangi cezalar için disiplin notundan ne miktarda dü?ülece?i yönetmelikte belirtilir.
Milletleraras? bir andla?maya dayanan uygulama andla?malar? ile kanunun verdi?i yetkiye dayan?larak yap?lan ekonomik, ticari, teknik veya idari andla?malar?n Türkiye Büyük Millet Meclisince uygun bulunmas? zorunlu?u yoktur; ancak, bu f?kraya göre yap?lan ekonomik, ticari veya özel ki?ilerin haklar?n? ilgilendiren andla?malar, yay?mlanmadan yürürlü?e konulamaz. Türkiye Büyük Millet Meclisi üyelerinin ödenek, yolluk ve emeklilik i?lemleri kanunla düzenlenir. Ödene?in ayl?k tutar? en yüksek Devlet memurunun almakta oldu?u miktar?, yolluk da ödenek miktar?n?n yar?s?n? a?amaz. Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri ile bunlar?n emeklileri T.C. Emekli Sand??? ile ilgilendirilirler ve üyeli?i sona erenlerin istekleri halinde ilgileri devam eder. Kamu hizmetine girenlerin mal bildiriminde bulunmalar? ve bu bildirimlerin tekrarlanma süreleri kanunla düzenlenir. Yüksek ö?retim elemanlar?n?n siyasi partilere üye olmalar? ancak kanunla düzenlenebilir. Kanun bu elemanlar?n, siyasi partilerin merkez organlar? d???nda kalan parti görevi almalar?na cevaz veremez ve parti üyesi yüksek ö?retim elemanlar?n?n yüksek ö?retim kurumlar?nda uyacaklar? esaslar? belirler. Hâkimler ve savc?lar, Say??tay dahil yüksek yarg? organlar? mensuplar?, kamu kurum ve kurulu?lar?n?n memur statüsündeki görevlileri, yapt?klar? hizmet bak?m?ndan i?çi niteli?i ta??mayan di?er kamu görevlileri, Silahl? Kuvvetler mensuplar? ile yüksekö?retim öncesi ö?rencileri siyasi partilere üye olamazlar. Toplu i? sözle?mesinin yap?lmas? s?ras?nda, uyu?mazl?k ç?kmas? halinde i?çiler grev hakk?na sahiptirler.